مضرات قند چیست ؟ و چگونه میتوان آنرا کاهش داد؟
مضرات قند همیشه باید مورد توجه قرار گیرد. دانستن این بخش از علم روز میتواند زمینه ساز سلامتی و بهداشت فردی باشد.
نیشکر، ملاس (molasses)، مالتِ جو… بعضی از نام‌هایی است که در لیست انواع مختلف قندها به چشم می‌خورد. اما آیا تمام قندها مضر هستند یا اشکال خاصی از قندها هم هستند که فواید تغذیه‌ای داشته باشند؟ انواع قندها و عوارض آنها چیست؟ در این مقاله همه چیزهایی را که باید در مورد قندها بدانید مطرح می‌کنیم. از جمله درباره قندهای طبیعی و غیرطبیعی، مضرات قند برای بدن، بیماری‌های ناشی از آن و طرز استفاده از اطلاعات برچسب‌های مواد خوراکی برای پی بردن به میزان قند موجود در آنها صحبت می‌کنیم. پزشکی در زندگی بسیار اهمیت دارد.
قند دقیقا چیست؟
قند به زبان ساده شکلی از کربوهیدرات بوده و حاوی مولکول‌های کربن، هیدروژن و اکسیژن است. وقتی کربوهیدرات مصرف می‌کنید، کربوهیدرات هضم شده و به گلوکز (Glucose) تجزیه می‌شود. این ماده بعنوان منبع انرژی ترجیحی برای سلول‌های بدن انسان از جمله مغز و سیستم عصبی مرکزی است.
انواع قند کدام است؟
کربوهیدرات‌ها دو شکل اصلی دارند: ساده و پیچیده. تفاوت بین این دو در سرعت هضم و جذب آنها است که بسته به ساختار شیمیاییشان دارد. کربوهیدرات‌های پیچیده از سه یا چند مولکول قند تشکیل می‌شوند، در حالی که کربوهیدرات‌های ساده از یک مولکول قند (مونوساکارید) یا دو (دی ساکارید) تشکیل شده‌اند.
چهار شکل رایج قندهای ساده عبارتند از:
- گلوکز
- فروکتوز (Fructose معروف به قند میوه)
- ساکارز (Sucrose معروف به شکر رومیزی)
- لاکتوز (Lactose معروف به قند لبنیات)
اما این چهار نوع مختلف قند را میتوان به منابع قند طبیعی و قند افزوده (added sugar) دسته‌بندی کرد.
تفاوت قند افزوده با قند طبیعی
از طرفی معمولا وقتی اسم قند می‌آید تصور ما آب‌نبات رنگین‌کمانی و نوشابه‌های سودا است. نوع قند موجود در آب‌نبات و بیشتر نوشیدنی‌های شیرین به قند افزوده معروف است. همانطور که از اسمش هم میتوان حدس زد، این شکل از قند به غذاها و نوشیدنی‌ها اضافه می‌شود تا طعم، رنگ، بافت و ماندگاری ماده خوراکی را تقویت کند. اساساً، این نوع قند به کالری غذا اضافه می‌کند، اما ارزش غذایی خاصی ندارد، به همین دلیل است که معمولاً به آن کالری خالی می‌گویند.
مصرف قند افزوده در حد اعتدال خوب است، اما اکثر افراد این نوع قند را بسیار بیشتر از آنچه باید مصرف می‌کنند. رژیم استاندارد آمریکایی (SAD)، منابع اصلی قند افزوده را نوشابه، نوشیدنی‌های میوه‌ای، غلات، کلوچه‌ها، کیک‌ها، آب نبات‌ها، ماست‌های طعم‌دار و بسیاری از غذاهای فرآوری شده می‌داند. طبق گفته انجمن قلب آمریکا، بزرگسالان آمریکایی در طول روز به طور متوسط ۷۷ گرم قند افزوده مصرف می‌کنند (که بیش از سه برابر مقدار توصیه شده برای زنان است). این میزان مصرف بیش از حد قند افزوده میتواند منجر به افزایش مزمن قند خون، افزایش وزن و افزایش خطر ابتلا به چندین بیماری مزمن شود.
اما تمام انواع قندها هم به غذاها اضافه نمی‌شوند. قندهای طبیعی به طور طبیعی در غذاهایی مانند میوه و شیر یافت می‌شوند. اگرچه قند به خودی خود فواید زیادی ندارد، اما به هر حال بخشی از یک بسته مواد مغذی است و آن را کامل می‌کند. در واقع قندها همراه با ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌ها وارد بدن می‌شوند. غذاهای دارای قند طبیعی، مواد مغذی دارند و غنی از فیبر هستند و فواید سلامتی مختلفی هم برای بدن دارند. البته بعضی از غذاهای خاص حاوی قند طبیعی نیز می‌توانند قند اضافه پنهان داشته باشند.