گسل چیست و چگونه زمین لرزه ایجاد میکند؟
گسل به شکستگی‌هایی اطلاق می شود که سنگ های دو طرف صفحه شکستگی نسبت به یکدیگر حرکت کرده باشند. علم روز میگوید این جابه جایی می تواند از چند میلیمتر تا صدها متر باشد. انرژی آزادشده به هنگام حرکت سریع گسل‌های فعال، عامل وقوع اغلب زمین‌لرزه‌ها است.
گسل‌های بزرگ در پوسته زمین نتیجه حرکت برشی زمین هستند و زمین لرزه ها نیز نتیجه نیروی رها شده در حین لغزش سریع لبه های یک گسل به هم است. بزرگترین نمونه های این پدیده ، مرزهای میان ورقه های زمین ساختی کره زمین است. از آنجا که یک گسل معمولاً از یک شیار مستقیم و مرتب تشکیل نشده و ناحیه‌ای از تغییر شکل های پیچیده زمین را در بر می‌گیرد معمولاً بجای گسل از «منطقه گسلی» صحبت می کنند.
گسل فعال چیست؟
ما انسان ها گسل ها را با دو نوع فعال و غیر فعال می شناسیم. گسل های فعال به آنهایی گفته می شوند که در یک دوره خاص، سبب قطع لایه های زمین شده اند و شکستگی های ایجاد شده است و روی آن زمین لرزه های به وجود آمده است که گاهی مردم آنها را احساس نمی کنند و گاهی بخش های از این ها به اصطلاح دچار قفل شدگی می شوند و شروع به انباشته شدن انرژی می نمایند پس می توان اینگونه گفت که فشار دائمی داشته ایم که این فشار به مقاومت شروع می کند و مناطقی که گسل ها وجود دارند به عنوان نقطه ضعف ها می باشند.
اهمیت گسل ها و شناختن آنها در چیست ؟
دانستنی های روز به ما کمک میکند که بدانیم گسل‌ها، یکی از مهم‌ترین ساختارهای زمین‌شناسی به شمار می‌روند. این ساختارها، در کنترل جریان آب‌های زیرزمینی، تشکیل برخی از کانی‌ها، تجمع هیدروکربن‌ها بر روی سطح و شکل‌گیری ناهمواری‌ها تاثیر مستقیم می‌گذارند. جابجایی گسل‌ها، یکی از دلایل اصلی رخ دادن زلزله، خردشدگی سنگ‌ها و تشکیل عوارض زمین است.
زلزله چگونه اتفاق می افتد ؟
زلزله، پدیده‌ای است که بر اثر لغزش ناگهانی دیواره‌های گسل بر روی یکدیگر رخ می‌دهد. برای درک مکانیزم زلزله و ارتباط آن با حرکت گسل‌ها، فرآیند بشکن زدن را در نظر بگیرید. هنگام بشکن زدن، انگشتان دست در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و در راستای موازی با سطح تماس‌شان، به هم نیرو وارد می‌کنند. در ابتدا، اصطکاک بین دو انگشت، مانع از حرکت آنها می‌شود. با گذشت زمان و فشار بیشتر، نیروی اعمال شده بر نیروی اصطکاک غلبه میکند و انرژی ذخیره شده بین انگشتان به صورت امواج صوتی آزاد می‌شود. این امواج، هوا را به لرزش در می‌آورند. به همین دلیل است که صدای بشکن به گوش شما می‌رسد.
فرآیند رخ دادن زلزله نیز به فرآیند بشکن زدن شباهت دارد. تنش‌های موجود در لایه بیرونی کره زمین، باعث لغزش دیواره‌های گسل بر روی یکدیگر می‌شوند. نیروی اصطکاک بین دیواره‌ها، از حرکت آنها بر روی صفحه شکستگی جلوگیری میکند. با تجمع تنش و رسیدن آن به یک میزان مشخص، دیواره‌های گسل به طور ناگهانی بر روی یکدیگر حرکت کرده و انرژی جمع شده را آزاد می‌کنند. این انرژی، به صورت موج درون زمین انتشار می‌یابد و باعث لرزش نواحی نزدیک به سطح می‌شود.