تپش قلب چیست؟
تپش قلب یعنی شما ضربان قلب خود را حس می‌کنید و احساس می‌کنید انگار این حالت طبیعی نیست.
زمانی که ضربان قلب تندتر و محکم‌تر از حالت طبیعی خود می‌زند به‌گونه‌ای که لرزش آن را در قفسه سینه، گلو یا گردن خود احساس می‌کنیم و یا صدای تپش‌های قلب را در گوش خود می‌شنویم به این حالت تپش قلب می‌گویند. خوشبختانه در بیشتر موارد این عارضه جدی یا مضر نیست بلکه یک پاسخ طبیعی به شرایطی مانند استرس است. بااین‌حال، اگر تپش قلب به‌دفعات زیادی تکرار می‌شود و احساس ناخوشایندی برای شما به دنبال دارد، نیاز است که توسط پزشک معاینه شوید.
افراد اغلب فعالیت نرمال قلب را با تپش قلب اشتباه می‌گیرند. بعضی از افراد نسبت به اتفاقات بدن خود بسیار هشیارند، تندتر زدن قلب را احساس می‌کنند و فکر می‌کنند این تپش قلب است اما در واقع قلبشان با سرعتی طبیعی یعنی 100 ضربه در دقیقه کار می‌کند. مسئله این است که علائم تپش قلب اینطور که ما فکر می‌کنیم نیستند.
اگر تیروئید شما پُرکار باشد، تیروکسین زیادی تولید می‌کند که متابولیسم بدن را افزایش می‌دهد. این اتفاق می‌تواند منجر به ضربان قلب تند یا نامنظم همراه با علائمی مانند افزایش اشتها و کاهش وزن ناگهانی شود. موفقیت در زندگی وابسته به داشتن اطلاعات ارزشمند از علم روز است.
چرا تپش قلب رخ می‌دهد؟
این مورد اتفاق می‌افتد چون قلب عضلانی شما به منظور پمپاژ خون به تمام بخش‌های بدن انقباض و انبساط می‌کند. این فرآیند توسط سیستم الکتریکی قلب کنترل می‌شود. اگر این سیستم الکتریکی به هر دلیلی اختلال داشته باشد، تپش‌های غیرطبیعی می‌تواند رخ دهد. علل تپش قلب عبارتند از:
- اضطراب، استرس، ترس و وحشت: وضعیت‌های روانی نگران‌کننده می‌توانند به این مشکل منجر شوند.
- فعالیت ورزشی سنگین: ورزش‌های فیزیکی شدید ممکن است قلب شما را تحریک کرده و آنرا را ایجاد کنند.
- تغییرات دوران بارداری: تغییرات هورمونی در دوران بارداری ممکن است تپش قلب زنان باردار را افزایش دهد.
- مصرف مواد: مصرف مواد مخدر مانند کوکائین و آمفتامین، نیکوتین، و الکل می‌توانند به این مشکل منجر شوند.
- عوامل دارویی: برخی داروها می‌توانند تپش قلب را ایجاد یا تشدید کنند، از جمله داروهای استنشاقی، داروهای ضد آریتمی، داروهای تیروئید، و بعضی مکمل‌های دارویی.
- علائم بیماری‌های جسمی: برخی بیماری‌ها مانند تیروئید پرکار، کم‌خونی، کم‌آبی بدن، و تغییرات در سطوح قند خون ممکن است تپش قلب را تحریک کنند
قلب شما می‌تپد چون شغل مهمی دارد، یعنی فرستادن خون پُر از اکسیژن و مواد مغذی به تمام قسمت‌های بدن. ضمناً قلب، کربن دی‌اکسید تولید شده توسط بدن را که ضایعات محسوب می‌شود به ریه‌ها می‌فرستد تا شما آن را دفع کنید. وقتی اشتباهی در این سیستم رخ می‌دهد، ممکن است این عارضه را تجربه کنید.
قلب شما به طور کلی می‌داند چه زمانی بر اساس پالس‌های الکتریکی به‌واسطه‌ی گروهی از سلول‌ها به نام سینوآتریال نود فشرده شود. این سلول‌ها در بطن راست قلب شما قرار دارند که به آن آتریوم راست قلب نیز می‌گویند. اگر سینوآتریال‌ها شروع به ارسال پالس‌های الکتریکی ضعیف کنند، ممکن است شما احساس بیماری کنید.
علائم خطر تپش قلب
ضربان غیرطبیعی قلب معمولاً خطرناک نیست و تنها زمانی نشانه یک مشکل جدی‌تر است که علائم زیر نیز همراه با آن ظاهر شوند:
- احساس سرگیجه و سبکی سر
- فشار یا درد قفسه سینه
- بروز مشکلات تنفسی
اگر تپش قلب همراه با علائم زیر بود با اورژانس تماس بگیرید:
- درد، فشار یا سفتی در قفسه سینه، گردن، فک، بازو یا قسمت بالای کمر
- تنگی نفس
- عرق کردن غیرمعمول
پیشگیری از بروز تپش قلب
بسته به علت این عارضه، نکات زیر می‌تواند در پیشگیری از آن به شما کمک کند:
- سطح استرس خود را با استفاده از تمرینات تنفسی، تکنیک‌های تمدد اعصاب، یوگا، تای چی یا تکنیک‌های بیوفیدبک کاهش دهید
- از مصرف الکل پرهیز کنید
- قهوه و مواد غذایی کافئین‌دار را به‌صورت متعادل مصرف کنید
- از مصرف دخانیات خودداری کنید
- به‌طور منظم ورزش کنید
- از مصرف مواد غذایی محرک و فعالیت‌های سنگین خودداری کنید
- فشار خون و سطح کلسترول خود را کنترل کنید
چه زمانی تپش قلب طبیعی به حساب می‌آید؟
عارضه تپیدن غیرطبیعی قلب بسیار شایع است و معمولا یک پاسخ طبیعی به استرس یا اضطراب محسوب می‌شود. هر فردی ممکن است در بعضی شرایط دچار این عارضه شود. در یک مطالعه مشخص شد که ۱۶ درصد از مراجعات به پزشکان به دلیل تپش قلب است. این عارضه همچنین دومین دلیل مراجعه افراد به متخصص قلب و عروق به شمار می‌رود. شایع‌ترین شرایطی که در آن افراد دچار تپش قلب می‌شوند به شرح زیر است:
هنگام دراز کشیدن:
خوابیدن به پهلو ممکن است فشار بر قفسه سینه را افزایش داده.
در طول روز:
اگر در ساعات زیادی در طول روز دچار این عارضه می‌شوید، با پزشک خود مشورت کنید چراکه تپش قلب طبیعی نباید بیش از چند ثانیه ادامه پیدا کند.
همراه با اضطراب:
این عارضه بخشی از واکنش طبیعی بدن به احساس اضطراب یا وحشت است.
در دوران بارداری:
در زمان بارداری ضربان قلب و میزان گردش خون بدن برای حمایت از جنین افزایش می‌یابد. این عارضه در زنان باردار طبیعی است و معمولاً عوارضی به همراه ندارد.
انواع راه‌های درمان تپش قلب
معمولاً تا زمانی‌که پزشک شما تشخیص یک بیماری قلبی زمینه‌ای را ندهد، این عارضه به‌ندرت به درمان و مصرف دارو نیاز دارد. در عوض، پزشک ممکن است روش‌های زیر را برای جلوگیری از محرک‌هایی که باعث تپش قلب شما می‌شوند توصیه کند:
- حذف فاکتورهایی مانند سیگار، قهوه، الکل، مواد مخدر و غیره
- تغییر سبک زندگی
- آغاز یک برنامه غذایی متعادل و متنوع
- شروع فعالیت‌های ورزشی
- به‌کارگیری روش‌هایی برای کنترل هیجانات و استرس‌های روزانه
درمان خانگی تپش قلب
مناسب‌ترین راه برای درمان این عارضه در خانه اجتناب از عوامل تحریک‌کننده علائم آن است. پس:
- استرس خود را کاهش دهید. هر روز قبل از رفتن به محل کار تکنیک‌های آرام‌سازی مانند مدیتیشن، یوگا یا تنفس عمیق انجام دهید.
- از محرک‌ها اجتناب کنید. کافئین، نیکوتین، برخی از داروهای سرماخوردگی و نوشیدنی‌های انرژی‌زا می‌توانند ضربان قلب شما را سریع یا نامنظم کنند.
- از مصرف داروهای غیرقانونی خودداری کنید. برخی از داروها مانند کوکائین و آمفتامین می‌توانند تپش قلب ایجاد کنند.
برخی از گیاهان دارویی مانند موارد زیر برای تسکین تپش بیش از اندازه ی قلب بسیار مؤثر هستند، پس مصرف دمنوش یا عرقیجات آنها را در برنامه روزانه خود قرار دهید:
- اسطوخودوس
- بابونه
- بیدمشک
- بهارنارنج
- گل گاوزبان
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
برای اندازه‌گیری ضربان قلب خود در خانه می‌توانید از دستگاه‌های فشارسنج دیجیتالی استفاده کنید. اگر ضربان قلب شما به طور مداوم بیش از ۱۰۰ ضربان در دقیقه یا زیر ۶۰ ضربان در دقیقه است، باید به پزشک مراجعه کنید. توجه به علائم دیگری مانند تنگی نفس، تعریق زیاد، غش کردن، ازدست‌دادن هوشیاری، احساس سرگیجه یا سبکی سر، احساس لرزش یا تپش قلب در قفسه سینه و درد یا ناراحتی در قفسه سینه در اثر این عارضه نیز مهم است و نیاز به مراقبت‌های فوری پزشکی دارد.
کلام آخر
توجه داشته باشید که این مطلب ، جایگزین نظرات و توصیه های پزشکان نیست و صرفا جهت اطلاعات پزشکی روزمره برای پزشکی در زندگی و سلامتی و بهداشت فردی و عمومی میباشد. بنابراین هرگز از این مطب به عنوان جایگزین توصیه ی متخصصان استفاده نکنید.