تنبلی تخمدان چیست و چگونه درمان میشود؟
تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی کیستیک (Polycystic Ovary Syndrome یا PCOS) اختلال شایع هورمونی در زنان است که در سنین باروری رخ می دهد.
قاعدگی نامنظم و طولانی مدت، یکی از علائم تنبلی تخمدان است و سندروم تخمدان پلی کیستیک شامل کیسه‌های پر از مایع است که خطراتی را به همراه دارند. درمان به موقع ناباروری ناشی از تنبلی تخمدان را ممکن می‌سازد. تشخیص تنبلی تخمدان نیازمند آزمایشاتی از جمله سونوگرافی است که رحم و تخمدان را بررسی می‌کند. پس از تأیید سندروم تخمدان پلی کیستیک، پزشک درمان را آغاز می‌کند و تدریجاً بهبود را تجربه خواهید کرد. موفقیت در زندگی وابسته به داشتن اطلاعات ارزشمند از علم روز است.
علت تنبلی تخمدان
در حال حاضر، هیچ علت شناخته شده‌ای برای تنبلی تخمدان در دست نیست. با این‌حال، بین این سندرم با ژنتیک، انسولین اضافی و التهاب با درجه پایین ارتباط مشخصی وجود دارد؛ اما علت دقیق این سندرم شناخته شده نیست. تشخیص و درمان به‌موقع تنبلی تخمدان، بسیار مهم است.
اختلال ژنتیکی
تصور میشود PCOS دارای خواستگاه ژنتیکی است. به‌طوری‌که احتمال ابتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک در کسانی که مادر یا خواهرشان مبتلا به این سندرم بوده است، بیشتر است تا سایر بستگان و این پیوند خانوادگی عامل اصلی خطر تنبلی تخمدان محسوب میشود.
قند
گلوکز منبع اصلی انرژی بدن است و میزان آن توسط انسولین کنترل میشود. مقاومت به انسولین باعث کاهش توانایی استفاده از آن میشود و پانکراس مجبور میشود بیش از حد انسولین ترشح کند تا نیازهای بدن را تامین کند.
تأثیر اضافی انسولین بر تولید آندروژن می‌تواند تخمک‌گذاری زنان را تحت تأثیر قرار دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک، دارای درجه پایینی از التهاب هستند که تحریک کننده تولید آندروژن در تخمدان‌های پلی‌کیستیک است.
علائم تنبلی تخمدان
مهم ترین علائم و نشانه های تنبلی تخمدان شامل موارد زیر می شود:
- تغییرات خلق و خو
- تخمدان پلی کیستیک
- کیست تخمدان
- کسالت، سستی و مشکلات خواب
- مشکلات بارداری و تخمک گذاری مرتب
- ریزش مو
- پوست چرب
- بروز آکنه و جوش های ریز صورت
- مستعد به بیماری دیابت و فشار خون بالا، به دلیل نوسانات وزنی
- افزایش هورمون تستوسترون
- رشد موی زائد، خشن و تیره در برخی نواحی خاص بدن از جمله: لب، چانه، اطراف ناف، ران ها، جناغ سینه و…
- دوره های نامنظم قاعدگی
- اختلال و ناهنجاری در بارداری
- گرگرفتگی و سردرد
- تعرق شبانه
- خشکی واژن
- خشک و کم سو شدن چشم ها
- تحریک پذیری یا عدم تمرکز
- کاهش میل جنسی
آیا تنبلی تخمدان درمان دارد؟
تنبلی تخمدان درمان قطعی ندارد و تنها با استفاده از برخی روش‌های مراقبتی و با دانستن سلامتی و بهداشت پزشکی می‌توان از عوارض ناخوشایند آن پیشگیری کرد. انتخاب بهترین روش درمان بستگی به سن بیماری، علائم مشاهده‌شده و تمایل بیمار به باردار شدن یا باردار نشدن است.
تغییر سبک زندگی
راهکارهایی مانند رژیم غذایی مناسب یا تمرین‌های ورزشی می‌توانند به شما کمک کنند وزن خود را کاهش دهید. کم کردن وزن حتی به مقدار کم مثل ۵ تا ۱۰ درصد وزنتان تأثیر بسیار مثبتی خواهد داشت. کم کردن وزن همچنین اثربخشی داروها و درمان انتخابی را افزایش می‌دهد.
دارودرمانی و کنترل هورمون‌ها
ممکن است پزشک شما داروهای ضدبارداری که شامل استروژن و پروژسترون هستند، به شما تجویز کند. این داروها می‌توانند باعث کاهش سطح آندروژن شوند. قرص‌های پروژسترون نیز این عملکرد را دارند، اما با این تفاوت که قابلیت جلوگیری از بارداری را ندارند. بنابراین، اگر قصد بارداری دارید، قرص‌های پروژسترون گزینه مناسب‌تری هستند.
داروها با عملکردهای مختلف می‌توانند علائم بالینی شما را کنترل کنند. برخی از داروها مانند متفورمین می‌توانند اثر انسولین را افزایش داده و مقاومت سلول‌ها به انسولین را کاهش دهند. دیگر داروها مانند کلومیفن و لتروزول تأثیری بر هورمون‌ها و فعالیت تخمدان‌ها دارند. بسته به علائم تنبلی تخمدان، پزشک ممکن است نوعی از این داروها را برای شما تجویز کند.
درمان نازایی ناشی از تنبلی تخمدان
بعضی اوقات ممکن است به بیماری تنبلی تخمدان مبتلا شده و نازایی را تجربه کنید. در ابتدا، بهترین روش درمان تنبلی تخمدان تغییر در سبک زندگی است.
بهتر است حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت ورزشی در هفته انجام داده و از مصرف مواد غذایی حاوی هورمون‌هایی مانند گوشت و مرغ خودداری کنید. به جای آن، رژیم غذایی گیاهی و مصرف ماهی را در نظر بگیرید. اگر اضافه وزن دارید، تلاش کنید حدود پنج تا ده درصد از وزن خود را کاهش دهید.
دارو درمانی
داروهای تحریک تخمک گذاری در درمان ناباروری می تواند موثر باشد.
IUI
در صورت آنکه همسر فرد اسپرم خوبی داشته باشد روش درمانی IUI می تواند موثر باشد.
لاپاراسکوپی
پس از شش ماه دوره دارودرمانی و سه ماه درمان ناباروری با آی یو آی در صورت آنکه این روش های درمانی موثر نباشد، می توانید به روش های درمانی لاپاراسکوپی می باشد.
در این روش درمانی چهار تا ده نقطه تخمدان را کوتر می کنند و بیمار پس از دارو درمانی در صورت داشتن تخمک گذاری می تواند باردار شود.
آی وی اف
درمان ناباروری با آی وی اف آخرین مرحله درمانی می باشد. در صورت آنکه هیچ کدام از روش های درمانی موثر نباشد آی وی اف مناسبترین روش برای درمان ناباروری می باشد.