بیماری ام اس ، علائم و درمان
بیماری ام اس (MS) یا فلج چند گانه یک مشکل مغزی و نخاعی است.
مالتیپل اسکلروزیس (Multiple Sclerosis) یا ام اس (MS)، یک بیماری بالقوه ناتوان کننده است که روی سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) تاثیر میگذارد.
این بیماری می تواند علائم مختلفی را برای بیمار ایجاد کند. در اکثر موارد، در ابتدا عوارض بیماری ام اس به تناوب ایجاد شده و بر طرف می شوند. با گذشت زمان، بعضی از این علائم ماندگار شده و می توانند ناتوانی فرد را به همراه داشته باشند. هر چند هیچ درمان مشخصی برای این بیماری وجود ندارد، داروها و درمان بیماری ms به روش های مختلف می توانند تعداد دفعات عود بیماری و علائم و ناتوانی های مربوط به آن را کاهش دهند. با داشتن اطلاعات مناسب پزشکی در زندگی می توان زندگی بهتری را تجربه کرد.
علت بوجود آمدن بیماری ام اس چیست؟!
علت قاطع و خاصی برای بروز بیماری ام اس در حال حاضر بهدست نیامده است؛ اما میتوان از علل مختلفی که میتواند در به وجود آمدن آن نقش داشته باشد، مثل: زمینههای ژنتیکی، منطقه جغرافیایی تولد و زندگی، استرس یا خستگی بیش از حد جسمی و روحی، مواجهه با بعضی از میکروبها و ویروسها در زمان کودکی، پایین بودن سطح ویتامین D خون، مصرف دخانیات، مصرف بیش از حد نمک و… نام برد. بنابراین تنها با داشتن یک سبک زندگی بدون استرس اضافی و با رعایت نکات غذایی و تحرک، شاید بتوان از بروز این بیماری پیشگیری کرد.
علائم بیماری ام اس
علائم ام اس ممکن است از فردی به فرد دیگر و در طول دوره بیماری بسته به نوع و محل رشتههای عصبی آسیبدیده بسیار متفاوت باشد. بسته به اینکه کدام قسمت از سیستم عصبی مرکزی مورد حمله قرار گرفته است، علائم ام اس متفاوت است. مولتیپل اسکلروزیس میتواند مناطق متعددی از مغز، نخاع و عصب بینایی (عصبی که سیگنالها را از چشم به مغز منتقل میکند) را تحت تاثیر قرار دهد. ام اس میتواند سلامتی و بهداشت افراد مبتلا را به خطر بی اندازد. البته علائم در همه بیماران مبتلا به ام اس مشابه نیست و آسیبها گاهی دائمی و گاهی موقت هستند. اغلب گفته میشود که هیچ دو فرد مبتلا به ام اس علائم مشابهی ندارند. علائم اغلب بر حرکت تأثیر میگذارد، مانند:
- بیحسی یا ضعف در یک یا چند اندام که معمولاً در یک سمت بدن رخ میدهد
- احساس شوک الکتریکی که با حرکات خاص گردن، به ویژه خم شدن گردن به سمت جلو رخ میدهد
- رعشه دست و عدم هماهنگی اندامها
مشکلات بینایی
- از دست دادن جزئی یا کامل بینایی، معمولاً در یک چشم که اغلب با درد در حین حرکت چشم همراه است
- دوبینی طولانی مدت
- تاری دید
اختلال تکلم
این اختلال ناشی از آسیبهایی است که به بخشهایی از مغز وارد میشود. اختلال تکلم که دیس آرتری هم گفته میشود از خفیف تا حالت شدید بروز میکند. علائم دیس آرتری به شکل زیر است:
- لکنت زبان
- مکث زیاد در بین کلمات
- تغییر در حجم و زیر و بم صدا
علائم غیرمعمول
- مشکلات تنفسی
- مشکل در حرکت دادن بازوها
- مشکل در خواندن حالات صورت
- کاهش کنترل در دستها
- کاهش حس چشایی یا بویایی
- سردرد
- از دست دادن شنوایی
- حساسیت بیش از حد به لمس
- خارش پوست یا تغییر احساسات
- علامت لرمیت
- علامت آغوش
- بیثباتی عاطفی
- تشنج
- حساسیت به سرما
- مشکل در صحبت کردن
- مشکل در بلع
- رعشه (لرزش غیرارادی)
- درد عصب سه قلو (نورالژی تریژمینال)
آیا ام اس کشنده است ؟
با توجه به اطلاعات پزشکی روزمره و اینکه بیماری ام اس یک بیماری اختلال بین سیستم عصبی مغز و اندامها است؛ یعنی اندامها به طور دقیق از مغز فرمان نمیگیرند، پس اگر بهموقع و بهصورت مداوم مورد معالجه قرار نگیرد، میتواند باعث بروز بعضی اختلالات منجر به مرگ گردد؛ اما بیماران زیادی هستند که دارای ام اس بوده و طولانیمدت زندگی کردهاند. بیماران اس ام اس با توجه به سیر این بیماری به چهار دسته تقسیم میشوند:
- نوع ۱: RR که به صورت فازهای پیشرفتکننده و پسرفتکننده تازه تظاهر میکند.
- نوع ۲: PP که از ابتدا دارای علائم پیشرونده بوده و فاز بهبودی ندارد.
- نوع ۳: SP در این نوع ابتدا به صورت پیشرونده و پسرفتکننده بوده، اما مدتی پیشرفتکننده میشود.
- نوع ۴: RP که در آن بیماری سیر پیشرفت و بهبود داشته، اما در نهایت سیر پیشرونده دارد.
تشخیص بیماری ام اس
تشخیص بیماری ام اس معمولاً با ترکیب علائم حاکی از بیماری در فرد و نتایج آزمایشهای پزشکی مختلف انجام میشود. این آزمایشها میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- ارزیابی علائم عصبی شامل حرکت و هماهنگی فیزیکی، تعادل، بینایی و عملکرد ذهنی.
- آزمایشهای خون جهت استبعاد دیگر بیماریها.
- تصویربرداری از طریق رزونانس مغناطیسی (MRI) برای شناسایی ضایعات مغزی که در ام اس معمولاً دیده میشوند.
- آزمایش مایع نخاعی (LP) برای بررسی تغییرات در مایع نخاعی که میتواند به نشانههای بیماری ام اس اشاره کند.
در تشخیص بیماری ام اس، تعامل بین علائم فرد و نتایج آزمایشها بسیار مهم است. با این حال، تشخیص قطعی بیماری ام اس تنها از طریق یک آزمایش مشخص ممکن نیست، زیرا علائم و شدت بیماری ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد.
درمان بیماری ام اس
درمان این عارضه اغلب شامل داروهای تعدیلکننده بیماری میشود. این داروها به کاهش تعداد و شدت عودها و تشدیدهای بیماری کمک میکنند. با این حال، اگر بیماری در حال پیشرفت است، این داروها تاثیر زیادی ندارند. درمان ام اس معمولاً شامل رویکرد چندگانهای است که شامل موارد زیر میشود:
- استفاده از استروئیدها و پلاسمافرزیس به منظور کاهش تشدید علائم در دوره عود.
- استفاده از داروهای تعدیلکننده بیماری برای کاهش تعداد و شدت عودها و جلوگیری از پیشرفت بیماری.
- درمان علائم بیماری با استفاده از داروها، فیزیوتراپی، توانبخشی، شیوه زندگی سالم و روشهای تکمیلی.
- ارائه مشاوره و پشتیبانی جهت مقابله با افسردگی، اضطراب و مشکلات روانی دیگر.
درمان علائم بیماری ام اس
پزشکان میتوانند انواع مختلفی از داروها را برای کاهش علائم مرتبط با بیماری ام اس تجویز کنند. این داروها شامل:
- داروهای مسکن برای کنترل درد.
- داروهای ضد اسپاسم مانند باکلوفن برای کنترل اسپاسمها و تشنجها.
- شل کنندههای عضلانی مثل زانافلکس (تیزانیدین) برای کمک به کنترل اسپاسمها و تغییرات عضلانی.
- داروهای مانند آمپیرا (دالفامپریدین) برای بهبود توانایی در حرکت و عملکرد راه رفتن.
همچنین، فیزیوتراپی میتواند به عنوان یک راهکار مؤثر برای مقابله با خستگی، ضعف، درد و اسپاسم در افراد مبتلا به ام اس مورد استفاده قرار گیرد. این تراپیها شامل تمرینات و روشهای تقویت عضلات، بهبود تعادل و افزایش انرژی میشوند.
در افراد با مشکلات گفتاری یا بلع، گفتاردرمانی و توانبخشی شناختی میتواند به بهبود مهارتهای زبانی و حافظه کمک کند. همچنین، تکنیکهای رواندرمانی و تمرینهای مثل مدیتیشن و ورزش نیز میتوانند بهبود کیفیت زندگی و عملکرد روزانه افراد را تقویت کنند.این علم روز کمک میکند تا زندگی سالم تری داشته باشیم.