فن CPU چیست و چه کاربردی دارد؟
فن CPU مبدل حرارتی است که واحد پردازش مرکزی یا پردازنده (CPU) را خنک میکند.
این محصول به سادگی گرما را از پردازنده به منطقه دیگری منتقل میکند. فن CPU همان چیزی است که پردازنده را با انتقال این گرما با استفاده از هوا خنک می‌سازد. بخش کلیدی یک خنک کننده پردازنده، هیت سینک یا صفحه سرد نامیده می‌شود.
صفحه سرد دارای پره‌هایی بر روی خود است که به افزایش سطح و ارائه قدرت خنک کنندگی بیشتر برای CPU شما کمک میکند. یک خمیر حرارتی برای حفظ روان نگه داشتن همه چیز لازم است و همچنین به هدایت حرارتی کمک میکند تا گرما راحت‌تر به هیت سینک شما منتقل شود.
انواع فن CPU
حالا که با فن سی پی یو و هدف از ساخت آن آشنا شدید، خوب است انواع این فن‌ها را هم بشناسید. فن‌های CPU با توجه به نوع کارکرد و قابلیت‌هایی که دارند در چند دسته تقسیم می‌شوند.
خنک کننده برجی سی پی یو (Tower)
نوع اول از فن‌های CPU، خنک کننده‌های برجی هستند. این فن‌ها از یک هیت سینک، چندین لوله حرارتی و یک یا چند فن تشکیل شده‌اند.
فن‌های برجی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که گرما را از CPU دور کرده و آن را در سطح وسیعی پخش می‌کنند و اجازه می‌دهند خنک‌سازی پردازنده به طور کارآمد و با بازده بالا انجام شود.
این فن‌های Tower عموماً مؤثرتر از سایر انواع فن‌هایی هستند که از طریق انتقال هوا پردازنده را خنک می‌کنند، اما از نظر اندازه بزرگتر و البته گرانتر هستند.
فن CPU سطح پایین (Low-Profile)
نوع دوم فن‌های CPU، فن‌های سطح پایین هستند. این فن‌ها از نظر ابعاد کوچکتر از مدل قبلی هستند و برای سیستم‌های معمولی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
قیمت این نوع فن‌ها کمتر از فن‌های برجی بوده و طبیعتا از نظر خنک کنندگی هم کارایی کمتری دارند. از مزیت‌های این نوع فن‌ها باید به اندازه کوچک و جمع و جور آنها اشاره کرد.
فن CPU جریان بالا (Top-Flow)
فن‌های جریان بالا گونه خاصی از فن CPU است که هوای داخل کیس را از بالا به پایین به سمت پردازنده و سپس به سمت بیرون (پره‌های هیت سینک) می‌دمد.
این نوع فن‌ها نسبت به فن‌های برجی کارایی کمتری دارند اما می‌توان از آنها برای کیس‌هایی که اندازه کوچکی دارند استفاده کرد.
فن CPU جریان پایین (Downdraft)
این نوع فن‌ها هوای داخل کیس را به سمت پایین، به CPU می‌دمند و سپس این هوا به طرفین کیس انتقال پیدا کرده و خارج می‌شود.
فن‌های جریان پایین معمولا نسبت به فن‌های برجی کارایی کمتری دارند اما در کیس‌هایی که فاصله افقی محدودی دارند مورد استفاده قرار می‌گیرند.
فن CPU مایع
این فن‌ها از مایعات خنک کننده برای جذب گرمای CPU استفاده می‌کنند. فن‌های مایع نویز بسیار کمی دارند و باعث افزایش کارایی سیستم می‌شوند.
البته نصب فن‌های مایع پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و نیاز به محلول خنک کننده ویژه برای کامپیوتر دارید. همچنین تعویض دوره‌ای این مایع ممکن است برای کاربران عادی سخت باشد.
شیوه افزایش سرعت فن CPU
چطور سرعت فن CPU را بیشتر کنیم؟ این یکی دیگر از سوالات متداول کاربران و گیمرهاست.
برای افزایش سرعت فن CPU می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
تغییر تنظیمات BIOS
برخی از مادربردها به کاربران اجازه می‌دهند به صورت دستی سرعت فن را در BIOS تغییر دهند. بنابراین کافیست وارد بخش تنظیمات بایوس سیستم خود شوید و به صورت دستی سرعت فن را کم یا زیاد کنید.
استفاده از نرم‌افزار
برخی از تولیدکنندگان مادربرد مانند شرکت MSI نرم‌افزار اختصاصی برای مادربردهای خود تولید کرده تا کاربران بتوانند تنظیمات فن‌ها را در دست داشته باشند. با نصب این نرم‌افزار روی سیستم خود می‌توانید سرعت فن‌ها را تحت کنترل داشته باشید.
تعویض سیستم خنک کننده
یکی دیگر از روش‌های افزایش سرعت فن CPU تعویض سیستم خنک کننده است. طول عمر سیستم‌های خنک کننده کوتاه است. با تعویض آنها و خرید سیستم خنک کننده جدید می‌توانید سرعت فن‌ها را بیشتر کنید.
در هر صورت، باید به این نکته توجه کنید که افزایش سرعت فن می‌تواند باعث افزایش نویز و صدای سیستم شود.
بنابراین بهتر است قبل از انجام هرگونه تغییر در سرعت فن، توصیه‌ها و محدودیت‌های سیستم خنک کننده را بررسی کنید.
باز و بسته کردن فن CPU چه مراحلی دارد؟
باز کردن فن CPU و سپس بستن آن کار پیچیده‌ای نیست اما باید به این نکته توجه کنید که این کار ممکن است به ضرر قطعات کامپیوتر باشد.
بهتر است در صورت نیاز به تعمیر یا تعویض فن CPU این کار را به افراد ماهر و متخصص بسپارید. اما در صورتی که می‌خواهید خودتان این کار را انجام دهید می‌توانید مراحل زیر را طی کنید:
خاموش کردن سیستم
قبل از باز کردن کیس کامپیوتر باید کابل اتصال آن به پریز برق را قطع کنید. به هیچ وجه کیس کامپیوتری که به پریز برق متصل شده را باز نکنید.
باز کردن کیس کامپیوتر
مرحله دوم باز کردن کیس کامپیوتر است. با استفاده از یک ابزار مناسب، پیچ‌های کیس را باز کرده و قاب کیس و پیچ‌ها را در مکان مناسبی قرار دهید. حالا به تمام قطعات داخلی کامپیوتر دسترسی دارید.
باز و بسته کردن فن CPU
در این مرحله می‌توانید فن CPU را باز کنید. برای باز و بسته کردن فن، باید پیچ‌هایی که آن را به مادربرد یا سیستم خنک کننده متصل کرده، باز کنید. سپس می‌توانید فن را بردارید و به تعویض یا تمیز کردن آن بپردازید.
بستن کیس کامپیوتر
بعد از اتمام کار، فن را در جای خود قرار داده و سپس کیس کامپیوتر را با همان پیچ‌هایی که باز کردید، ببندید.
کلام آخر
در دنیای تکنولوژی امروزی فن CPU به عنوان یکی از دانستنیهای روز در بین کاربران و علاقه مندان به کامپیوتر ، برای حفظ دمای بهینه پردازنده و جلوگیری از احتمال کاهش عمر و خرابی آن، نقش مهمی را ایفا میکند. فن سی پی یو یا سیستم خنک کننده CPU یکی از محصولات صنعتی مرتبط با کامپیوتر است .شاید در نگاه اول خیلی مهم به نظر نرسد. اما همین قطعه کوچک می‌تواند روی عملکرد و بازدهی فن آوری های رایانه و سیستم کامپیوتری شما تاثیر فراوانی داشته باشد. ما در این مقاله با فن CPU و انواع آن آشنا شدیم. همچنین نکاتی درباره افزایش سرعت فن و طول عمر این قطعه بیان کردیم. موفقیت در زندگی منوط به داشتن اطلاعات ارزشمند از علم روز و علی الخصوص در حوزه سلامتی و بهداشت است.